H καταγωγή των Σταμνιωτών

Η ίδρυση του χωριού μας χάνεται μέσα στον θρύλο. Κατά την προφορική τοπική παράδοση η Σταμνά βρίσκονταν στη θέση Παλιοσταμνά,  πάνω από την Κριθαριά, κοντά στον Άγιο Παντελεήμονα.

Σε άγνωστο χρόνο μεταφέρθηκε στην σημερινή τοποθεσία, πιθανότατα κατά την μεσοβυζαντινή περίοδο.

Το τοπωνύμιο Παλιοχώρι στα Λουτράκια κοντά στο ποτάμι μαρτυρεί την ύπαρξη οικισμού που αργότερα οι κάτοικοί του  μετοίκησαν πάνω στο χωριό.

Οι παλαιότεροι ανέφεραν ότι η Ωλενεία (αρχαία Ώλενος) βρίσκονταν μέσα στη θάλασσα και βούλιαξε από σεισμό και έκρηξη ηφαιστείου.

Στις προαναφερόμενες θέσεις Παλαιοσταμνά και Παλιοχώρι διακρίνονται ακόμη τα ερείπια παλαιών κτισμάτων.

Η διάταξη του οικισμού είναι μετεπαναστατική. Το χωριό άρχισε να αναπτύσσεται από την νοτιοδυτική πλευρά και σιγά- σιγά επεκτάθηκε και στην βορειανατολική.

Παλιότερα χωρίζονταν σε Σταμνά, νότια της εκκλησίας και σε Ντόριζα (από το dorsum= πλαγιά ) βόρεια της εκκλησίας, ονομασίες που διατηρούνται έως σήμερα.

Κατά την επανάσταση του Ορλώφ το έτος 1770 καταστράφηκε, καθώς και το 1822 μετά την μάχη του Πέτα  Άρτας, ο πληθυσμός λόγω πολέμου 1821-1829 (κακουχιών – ασθενειών) αποδεκατίστηκε και φτάσαμε στο  1835 η Σταμνά να έχει 290 κατοίκους.

Από την εποχή εκείνη αρχίζει η εγκατάσταση  ξένων στον τόπο μας  από τις γύρω περιοχές, το Βάλτο, το Ξηρόμερο, την Ευρυτανία, τα Επτάνησα,  καθώς και τις τουρκοκρατούμενες, όπως την Ήπειρο, ο κύριος όγκος των κατοίκων καθώς  και πρόσφυγες.

Παρακάτω αναφέρονται οι τόποι καταγωγής των χωριανών μας με τα επώνυμά τους.

Από την Ήπειρο γενικά: οι Τσόλκας, Μπαρούχος, Γκιούσης, Καλατζής, Θεοδώρου, Τσίρκας, Καπίνας, Τσικρίκας, Λάλας, Κολιαμπάς, Νάκος, Τσεκούρας, Κατσίκας, Μετσοβίτης, Δήμος.

Από την Δρόβιανη Δελβίνου Β. Ηπείρου οι: Σταμούλης, Οικονόμου, Σταύρου, Σπυράκος, Ζώτος, Σίσκος.

Από το Σούλι οι: Σουλιώτης, Πανολίας, (πρώην Σιαδήμας)

Από τους Κρόγκους Δελβίνου ο Μπούρος.

Από Κουκλέσι  Ιωαννίνων ο Ντάσκαρης ( πρώην Δάτσικας )

Από την Δραγωψά Ιωαννίνων ο Κοντογιάννης

Από την Άρτα οι : Αρτινός, Αθανασάκης.

Από τον Κατσικά Ιωαννίνων ο Λιόντος.

Από το Καρόκι Φιλιατών Θεσπρωτίας  ο Λιόνης.

Από το Βαβούρι Φιλιατών Θεσπρωτίας ο Τσούβαλος.

Από το Ξέχωρο Φιλιατών οι: Τζομάκας, και Μπακοδήμος.

Από το Βάλτο γενικά οι: Βαλτινός, Κόκκινος, Τσόγκας, Κούμπλας, Στασινός, Κουσαρίδας.

Από το Πατιόπουλο Βάλτου ο Διδάχος.

Από τον Άγιο Βλάσιο οι: Σταθοκωστόπουλος και Πεσλής.

Από τον Δρυμό Βόνιτσας ο Σίμος.

Από το Αρχοντοχώρι (Ζάβιτσα) ο Λιάκας.

Από τις Φυτείες (Μαχαλάς ) ο Τσάκαλος.

Από τη Ρίγανη Ξηρομέρου ο Γερονίκος.

Από τον Αετό Ξηρομέρου ο Καρέλης.

Από την Παλαιομάνινα  ο Λεπενιώτης.

Από την Κατούνα Ξηρομέρου ο Τσιλιπάνος.

Από την Πεντάλοφο ο Καζάκος.

Από την Σκουρτού ο Τσώλης.

Από Αράχωβα Ναυπακτίας ο Μπράνης.

Από Άνω Κεράσοβο Μακρυνίας ο Δερβίσης.

Από χαλίκι Αιτωλίας ο Αβασκαντήρας.

Από Ραπτόπουλο Αγράφων ο Καραγιώργος.

Από Βύθισμα (Σέλο) Ευρυτανίας ο Μπούρας.

Από Πλάτανο Ναυπακτίας ο Σκρέτας.

Από Κρίκελο Ευρυτανίας οι : Κατσώτας, Αγηλιώτης, Καραπάνος.

Από Γαύρο Ευρυτανίας ο Λύρος.

Από το Μεγάλο Χωριό ο Σερμεντέλης.

Από τη Θεσσαλία γενικά οι : Αλιάγας,  Καραλής.

Από τον Νερόμυλο Τρικάλων ο Νταλαγιώργος.

Από το Ματσούκι Ιωαννίνων ο Μακρής .

Από τα Πράμαντα Ιωαννίνων ο Παπαθανασίου.

Από την Κρήτη μετά το 1669 μ.χ οι: Τσιμπουράκης, Πατσουράκης.

Από Τρίπολη  ο Σταθόπουλος.

Από το Ληξούρι Κεφαλονιάς ο Λυκούδης.

Από τα Δειλινά Κεφαλονιάς ο Χαρίτος.

Από την Κεφαλονιά ο Βαλιανάτος.

Από την Κέρκυρα ο Κορφιάτης.

Από την Λευκάδα ο Ιατρού (Σκληρός ).

Από την Ανδραβίδα ο Ζησιμόπουλος (γαμπρός  Διδάχου).

Πρόσφυγες αγνώστου προελεύσεως  οι : Γερασιμίδης, Κουκορέτσης ( Μ. Ασία ).

Από την Σικελία οι :  Κορδώσης και Κουκορέμπας.

Παναγιώτης  Κων/νου Μπούρος.